Światowa Organizacja Zdrowia Zwierząt wymienia obecnie wiele krajów, zwłaszcza w Europie i Azji, dotkniętych epidemią afrykańskiego pomoru świń. Wirus ASF atakuje świnie domowe i dzikie ze śmiertelnością dochodzącą do 100%. Choroba i jej skutki są przyczyną poważnych problemów społeczno-ekonomicznych w hodowli zwierząt. Wirus afrykańskiego pomoru świń posiada podwójną nić DNA i należy do unikalnego gatunku ASFv z rodzaju Asfivirus i rodziny Asfarviridae. Istnieje jednak kilka różnych genotypów i wirulencji, które są mniej lub bardziej ciężkie w zależności od szczepów. Wirus ten jest stosunkowo duży w porównaniu z innymi i ma bardziej złożoną strukturę z zewnętrzną otoczką lipidową. W zwalczaniu tej choroby stanowi to zaletę, ponieważ jest on o wiele bardziej wrażliwy na środki dezynfekujące, które unieszkodliwiają go łatwiej niż wirusy bezotoczkowe (zwane nagimi), zwłaszcza o małych rozmiarach.
Wiele możliwych dróg przenoszenia na świnie
Bezpośredni kontakt – Pośredni kontakt – Spożycie – Ukąszenie owadów
Według różnych źródeł drogi przenoszenia są następujące:
– kontakt z zakażonymi żywymi lub martwymi świniami – kontakt ze skażonymi pojazdami, obuwiem, odzieżą i sprzętem – spożycie skażonej wody lub żywności – powietrze na krótkich odległościach lub – ukąszenia niektórych owadów.
Rozprzestrzenianie się wirusa w środowisku
Szybki – Duży – Wytrzymały
Wirus jest stosunkowo odporny w środowisku i dlatego może bardzo szybko się rozprzestrzeniać. Niektóre szczepy mogą pozostawać zaraźliwe w szerokim zakresie pH, od pH4 do pH13. Badania pokazują też, że wirus zachowuje właściwości zakaźne w szczepach przechowywanych przez 5 i 7 lat w temperaturze 5°C, 18 miesięcy w temperaturze pokojowej i od 10 do 30 dni w temperaturze 37°C. Wirus może przetrwać w podłożu ochronnym, takim jak gleba lub odchody zwierzęce, przez 5–6 miesięcy i do 30 miesięcy w chłodzonym mięsie. Ulega on jednak inaktywacji pod wpływem działania temperatury 60°C przez 30 minut.
Jak zapobiegać
Ochrona zwierząt przed potencjalnymi źródłami wirusa
Zapobieganie transmisji opiera się na zestawie środków bezpieczeństwa biologicznego, połączeniu aktywnego zarządzania higieną z zarządzaniem strukturalnym. Kompleksowy program higieny obejmuje trzy filary „czyszczenie, dezynfekcja i ochrona”. Czyszczenie i dezynfekcja odpowiednim produktem stosowanym w prawidłowy sposób w wymaganym stężeniu zapewnia, że chlewnia jest czysta na przybycie nowych zwierząt, natomiast dzięki ochronie przy użyciu środków higieny i zarządzania strukturalnego żadne szkodliwe patogeny nie przedostają się do chlewni, w której już są zwierzęta. Jedynie takie połączenie środków stanowi gwarancję zdrowych zwierząt i prosperujących gospodarstw.
Skuteczne czyszczenie powierzchni i sprzętu zapewnia najlepsze warunki do dezynfekcji.
Efektywna dezynfekcja oznacza eliminację mikroorganizmów z użyciem środka dezynfekcyjnego o potwierdzonej skuteczności, zastosowanego w prawidłowym rozcieńczeniu i z odpowiednim czasem kontaktu.
Kompleksowe środki bezpieczeństwa biologicznego są niezbędne, aby zapobiec ponownemu przedostaniu się mikroorganizmów na fermę oraz skażeniu czystych budynków i sprzętu.
Lepiej zapobiegać niż leczyć!
Ogólne środki bezpieczeństwa biologicznego
Zapobiegawcze czyszczenie, dezynfekcja i środki ochronne Na fermach należy chronić zwierzęta przed wszystkimi zewnętrznymi źródłami i materiałami:
- Kontrola dostępu do budynków (osoby odwiedzające, pracownicy itp.): używanie środków ochrony indywidualnej na terenie budynków z żywym inwentarzem – procedury czyszczenia i dezynfekcji.
- Ograniczenie wjazdu pojazdów zewnętrznych na teren fermy, w tym pojazdów używanych do transportu zwierząt. Stosowanie procedur czyszczenia i dezynfekcji pojazdów w każdym przypadku.
- Udoskonalenie konserwacji budynku, zwalczania szkodników i gryzoni oraz usuwanie gnojówki…
- Ulepszenie procedur czyszczenia i dezynfekcji wszystkich powierzchni w budynku, sprzętu oraz całego otoczenia.
- Monitorowanie materiałów z zewnątrz (pasza, woda itp.).
- Monitorowanie stanu zdrowia zwierząt (nieprawidłowe oznaki lub objawy…).
W razie zgłoszenia choroby
Zamknięcie – Izolacja – Zarządzanie kryzysem W razie potwierdzenia przypadku należy wdrożyć procedurę zarządzania niebezpiecznymi obszarami, w tym:
- Eliminację zwierząt: ubój wszystkich zwierząt w skażonym budynku.
- Izolację i zabezpieczenie budynku: rygorystyczne i kontrolowane procedury zamknięcia oraz izolacji.
- Czyszczenie i dezynfekcję fermy we współpracy z właściwymi organami i wybranymi dostawcami usług.
ASF – aktywne zarządzanie
Czyszczenie, dezynfekcja i ochrona – Krok po kroku
1. Czyszczenie
- Kluczem do skutecznego czyszczenia jest wybór odpowiedniego produktu, stężenia i prawidłowe zastosowanie.
- Skuteczne czyszczenie powierzchni i sprzętu zapewnia najlepsze warunki do dezynfekcji.
2. Dezynfekcja
- Kluczem do skutecznego czyszczenia jest wybór odpowiedniego produktu, stężenia i prawidłowe zastosowanie.
- Skuteczna dezynfekcja oznacza eliminację mikroorganizmów z użyciem środka dezynfekcyjnego o potwierdzonej skuteczności, zastosowanego w prawidłowym rozcieńczeniu i z odpowiednim czasem kontaktu.
3. Ochrona za pośrednictwem zarządzania higieną
- Kluczem do skutecznego czyszczenia jest wybór odpowiedniego produktu, stężenia i prawidłowe zastosowanie.
- Zapewnienie możliwości oraz wprowadzenie obowiązku dezynfekcji obuwia, kół, pojazdów, rąk i sprzętu przed wejściem do różnych pomieszczeń na fermie i po wyjściu z nich.
- Czyszczenie i dezynfekcja instalacji wodociągowej oraz dezynfekcja wody
4. Ochrona za pośrednictwem zarządzania strukturalnego
Wdrożenie dodatkowych środków zapobiegających przedostaniu się ASF do budynków:
- Ochrona przed niekontrolowanym ruchem i dostępem (ludzi, pojazdów, dzikich zwierząt), tj. kontrola ogrodzeń pod względem nieszczelności, zamykane bramy itp.
- Ograniczenie ruchu ludzi i pojazdów do niezbędnego minimum, prowadzenie rejestru osób odwiedzających.
- Konsekwentne przestrzeganie zasady stref „CZYSTEJ i BRUDNEJ”:
- Wchodzenie na teren fermy wyłącznie w odzieży roboczej i po wzięciu prysznica.
-
- Przechowywanie odzieży prywatnej i odzieży ochronnej osobno przed wejściem na obszary produkcyjne i po wyjściu z takich obszarów.
- Podział zakładu na strefę „CZYSTĄ” (zwierzęta, pasza, ściółka itp.) i „BRUDNĄ” (obornik, tusze itp.).
- Unikanie przechodzenia ze strefy „BRUDNEJ” do „CZYSTEJ”.
- Przechowywanie tusz w zamkniętym kontenerze lub pomieszczeniu o zbliżonej konstrukcji, chronionym przed nieupoważnionym dostępem i przed przedostaniem się szkodników, gryzoni, dzikich zwierząt i wyciekiem płynów oraz umożliwiającym łatwe czyszczenie i dezynfekcję.
- Transportowanie tusz jak najbliżej drogi po twardej powierzchni, którą można łatwo wyczyścić i zdezynfekować. Takie postępowanie pomoże uniknąć konieczności wjazdu na teren fermy pojazdu z zakładu przetwórczego produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego.
Dostawy paszy oraz miotu, jak również załadunek lub rozładunek świń hodowlanych i rzeźnych powinny odbywać się wyłącznie w obszarach ruchu (brak ruchu na obszarach produkcyjnych i brak dostępu osób z zewnątrz do takich obszarów).
- Bezpieczne przechowywanie paszy, ściółki i innych materiałów, chroniąc je przed dostępem dzików
- Specjalne szkolenia dla pracowników z zakresu ryzyka dotyczącego przeniesienia ASF, zwłaszcza zakaz przynoszenia wędlin do firmy i prywatnej hodowli świń
- Stała kontrola zwalczania szkodników z prowadzeniem dokumentacji.
- Stałe monitorowanie stanu zdrowia zwierząt (nieprawidłowe oznaki lub objawy).
Potwierdzony przypadek ASF
W razie potwierdzenia przypadku ASF procedura zarządzania niebezpiecznymi obszarami obejmuje:
- Eliminację zwierząt: ubój wszystkich zwierząt w skażonym budynku.
- Izolację i zabezpieczenie budynku: rygorystyczne i kontrolowane procedury zamknięcia oraz izolacji.
- Czyszczenie i dezynfekcję fermy we współpracy z właściwymi organami i wybranymi dostawcami usług.
Rozwiązania firmy Kersia dotyczące ASF
Produkty Virex, Fumagri Effisafe Hypred Force 7, Viroshield i Virobacter przeszły pomyślnie testy skuteczności przeciwko wirusowi ASF na Uniwersytecie Wageningen (NL) i/lub Instituto Valenciano de Microbiología (ES) zgodnie ze standardową metodą testów skuteczności wg normy EN14675.
